Электр тізбектерінің теориясы

Электр тогы - электр өрісінің әсерінен заттағы немесе вакуумдағы электр зарядтарының бағытталған қозғалысы. Ток ампермен (а) өлшенетін күшпен сипатталады. Тұрақты режимдер үшін токтардың екі түрі бар: тұрақты және айнымалы. Тұрақты ток деп аталады, ол шамасы бойынша өзгеруі мүмкін, бірақ ұзақ уақыт бойы белгі бойынша өзгермейді. Айнымалы ток деп аталады, ол мезгіл-мезгіл шамасы бойынша да, белгісі бойынша да өзгереді. Айнымалы токтар синусоидалы және синусоидалы емес болып бөлінеді.

Потенциал φ[B] – бірлік оң зарядты электр өрісінің берілген нүктесінен потенциалы нольге тең (φ = 0) нүктеге көшіргенде өріс күштерінің жұмысымен анықталатын физикалық шама. Электр өрістегі екі нүктелердің потенциалдардын айырмысын кернеу U[B] деп атайды.

Электр кедергісі - бұл электр тізбегі элементінің электр тогының белгілі бір дәрежеде өтуіне қарсы тұру қабілеті. Қарсылық, жалпы жағдайда, элементтің материалына, оның өлшемдеріне, температурасына, ток жиілігіне байланысты және оммен (Ом) өлшенеді. Белсенді (омдық), реактивті және толық қарсылықты ажыратыңыз. Олар көбінесе сәйкесінше белгіленеді: R, X, Z.

Электромагниттік өріс-зарядталған бөлшектер арасындағы өзара әрекеттесу жүзеге асырылатын заттың ерекше түрі.

Магнит өрісі- электромагниттік өрістің бір түрі. Ол магнетизмнің атомдық тасымалдаушыларының қозғалмалы электр зарядтары мен спиндік магниттік моменттері (микробөлшектердің қозғалыс моменті) арқылы жасалады. Магнит пен электр өрістерінің байланысы Максвелл теңдеуін сипаттайды.

Электр өрісі - электромагниттік өрістің көрінуінің ерекше түрі. Ол электр зарядтары немесе айнымалы магнит өрісі арқылы жасалады.

Электр қозғаушы күш (ЭҚК) - электр зарядтарының электр тізбегінде қозғалу жұмысын орындауға қабілетті күш. ЭҚК вольтпен (В) өлшенеді және латын әрпімен белгіленеді Е.

Электр кернеуі (U) - электр тізбегінің екі ерікті нүктесі арасындағы электр зарядының бірлігін жылжыту жұмысына сандық тең шама. Кернеу, ЭҚК сияқты, вольтпен (В) өлшенеді. Егер ЭМӨ көзі тұйық тізбекке қосылса, онда ол электромагниттік өрістің әсерінен болады, ал оның учаскелерінде электрлік потенциалдар немесе кернеу айырмашылықтары орнатылады.

Электр тізбегі, жалпы алғанда, электр тогы өтуі мүмкін электр энергиясының белгілі бір жолмен қосылған көздерінің, түрлендіргіштерінің және тұтынушыларының жиынтығы деп аталады.

Элементтің белсенді кедергісі - тұрақты ток кедергісі.

Индуктивті кедергі - бұл оның айналасында айнымалы немесе өзгеретін магнит өрісін құруға байланысты элементтің кедергісі. Бұл элементтің конфигурациясы мен өлшемдеріне, оның магниттік қасиеттеріне және Ток жиілігіне байланысты. Индуктивтілікті электромагниттік өріске қатысты элементтің магниттік инерциясының өлшемі ретінде анықтауға болады. Мағынасы бойынша электротехникадағы индуктивтілікті механикадағы массаға теңеуге болады. Мысалы, элементтің индуктивтілігі неғұрлым көп болса, соғұрлым ол баяу және магнит өрісінің энергиясын сақтайды.

Сыйымдылық кедергісі - бұл оның ішінде және айналасында электр өрісін құруға байланысты элементтің кедергісі. Бұл элементтің материалына, оның өлшемдеріне, конфигурациясына және ток жиілігіне байланысты.

Фаза - айнымалы токтың тербелісі мен толқыны теориясында уақыттың әр сәтіндегі тербеліс процесінің күйін анықтайды.

Үш фазалы тізбек - айнымалы токтың электр тізбегі, онда фазадан тыс үш синусоидалы кернеу әдетте 120°әсер етеді. Үш фазалы тізбектер бір фазалы тізбектерге қарағанда үнемді, тұрақты токқа түзетілгеннен кейін токтың айтарлықтай аз пульсациясын береді, электр қозғалтқыштарында айналмалы магнит өрісін қарапайым құралдармен алуға мүмкіндік береді.

Электр энергиясы - бұл электромагниттік өрістің басқа энергия түрлеріне (механикалық, жылу, жарық, химиялық және т.б.) айналу арқылы жұмыс жасау қабілеті.

Электр қуаты - бұл электр зарядтарын уақыт бірлігіне жылжыту жұмысы. Қуат бірлігі-ватт (Ватт), киловатт (кВт), мегаватт (МВт). Белсенді және реактивті қуаттарды ажыратыңыз.

Белсенді қуат (R) - бұл электр энергиясын жылу немесе механикалық энергияға айналдырумен байланысты қуат

Тармақ – элементтері (E, R) кезекпен-кезек қосылған қиылымсыз электр тізбектің бөлігі, бір ғана ток өтетін (сур. 1.8, 1.9);

Түйін –  үш немесе одан да көп тармақтарды қосатын электр тізбектің нүктесі;

Контур – электр тізбектің тармақтар және түйындармен өтетін түйықталу жол.

Векторлық диаграмма деп біз уақыт бойынша бірдей жиілікпен синусоида заңымен өзгеретін, фазаларына байланысты бір-бірмен салыстырғанда, дұрыс бағытталулары сақтала отырып салынған, комплекстік жазықтықтағы векторлардың жиынтығын айтамыз.

Резонанстық режим деп RLC электр тізбегінің реактивті кедергісін болмаса реактивті өткізгіштігін нөльге теңестіретін режимін айтады.

үшфазалы электр тізбегі - үш фазалы энергия көздері мен жүктемелердің линиялық сымдар арқылы жалғанған жиынтығы.